Είναι γνωστό πια ότι τα ποιήματα φτιάχνονται με πολλούς τρόπους που πολλοί ποιητές προσπάθησαν να περιγράψουν ή με άρθρα ή με μανιφέστα ή με σχόλια πάνω στη δουλειά τους ή και ολόκληρα δοκίμια… συχνά ήταν οι καλύτεροι απολογητές των έργων τους είτε έμμεσα είτε άμεσα. Η άποψη ότι δεν μπορούν οι ίδιοι να μιλήσουν για το έργο τους είναι παρωχημένη και ανήκει στην ρομαντική περίοδο όταν ο ποιητής εθεωρείτο εμπνευσμένος αφ’ υψηλού από ένα πνεύμα, μια μούσα, ή κάποια ζωντανή γυναίκα όπως η Βεατρίκη του Δάντη, που αργότερα μετατρέπεται σε σύμβολο.
Το θέμα είναι περίπλοκο αλλά μην ξεχνάμε ότι ο θεϊκά εμπνευσμένος ποιητής Δάντης, ανέλυσε την τετραπλή του αλληγορία εξηγώντας την Βίτα Νουόβα ή την «Θεία Κωμωδία» του και επίσης με την φορμαλιστική χρήση του αριθμού τρία.
Ο ρομαντικός Άγγλος ποιητής Κητς, χαρακτήρισε τον ποιητή ως στερημένο προσωπικότητας, αλλά ως χαμαιλέων που προσαρμοζόταν σε άλλους ή σε περιστάσεις ανάλογα. Βρίσκομε μια παρόμοια θεωρία στον νεαρό Αρτούρ Ρεμπώ με την αμφιλεγόμενη φράση moi est un autre, εγώ είναι ένας άλλος. Ενώ αντίθετα ο Λωτρεαμόν , ισχυρίζεται ότι ο εγώ του δεν είναι ο Άλλος je ne suis pas l’autre, αλλά ο ίδιος, υπονοώντας ίσως ότι δεν είναι ο Θεός που μισούσε. Ο άλλος στον Ραμπελαί είναι ο διάβολος ενώ ο Νερβάλ, γράφει, Είμαι ο άλλος, υπονοώντας αυτή τη φορά ίσως τον δαίμονα. Ότι όλοι αυτοί οι «άλλοι» όπως και στον Μπλέηκ ο Μίλτον από ένα πολύ μεγαλύτερο ποίημα, που υπάρχει σε μεταφυσικό χώρο, υπαγορεύουν στον ποιητή το έργο του.
Η Μαχαμπαράτα αντίθετα υπαγορεύεται από τον ποιητή Βιάσα, Ένα ίσως συμβολικό όνομα αφού υπάρχουν πολλοί Βιάσα, στον ελεφάντινο Θεό της γραφής Γκανέσα, αλλά δεν πρέπει να σταματήσει ούτε να σκοντάψει.
Ο ίδιος κανόνας για τους ραψωδούς στα Παναθήναια. Τι μας λέει αυτό για τον Όμηρο; Υπαγορεύει ο αγράμματος Όμηρος σ’ έναν γραφέα, ή του υπαγορεύει η Μούσα όπως μας λέει και ο ίδιος κι εκείνος γράφει, που είναι πολύ πιθανότερο όπως εξηγώ στο βιβλίο μου ο Όμηρος και το Αλφάβητο… Στην Ελλάδα οι ποιητές/επικοί αοιδοί ήταν πιθανόν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν το αλφάβητο κι όχι οι έμποροι, όπως και στους άλλους μεγάλους πολιτισμούς της μέσης και άπω Ανατολής Αιγύπτιους Σουμέριους Βαβυλώνιους Χιττίτες, Ινδούς και Κινέζους από την κάστα των ιερέων μανδαρινών και βραχμάνων.
Ο σύγχρονος ποιητής αντιμετωπίζει μια πολύ διαφορετική κοινωνία τεχνολογική και περίπλοκη… και ο ίδιος την αντανακλάει. Ο Απολλιναίρ, στην Ζώνη, χρησιμοποιεί μια διακεκομένη αφήγηση που συνενώνει τον χρόνο παρελθόν παρόν μέλλον και τον τόπο, ή στο Lundi rue Christine οι φωνές τα συμβάντα του δρόμου με τις σκέψεις στα ποιήματα Γράμματα ή στο Fenetres, Παράθυρα, όπου συνδυάζει κυβιστικά διάφορες προοπτικές. Η πραγματικότητα θρυμματίζει τη συνείδηση. Η θεωρία της σχετικότητας, τ’ αυτοκίνητα τα αεροπλάνα τα τραίνα η ταχύτητα η συγχρονικότητα των γεγονότων όλα αυτά δίνουν στο έργο του Απολλιναίρ πολλαπλές διαστάσεις.
Σήμερα με πολλούς τρόπους επιστρέφουμε σε αυτή την τεχνική με τον συνδυασμό της αφηγηματικής ροής σε ολιγόστιχα ποιήματα με σύντομους στίχους και συχνούς διασκελισμούς –φράσεις που ξεπερνάν τον στίχο- συνήθως σε τετράστιχα ώστε η φόρμα να διατηρείται αλλά χωρίς να σταματάει την ανάγνωση με ή χωρίς ομοιοκαταληξίες. Μια χαλαρή μορφή με κοινές φράσεις που είναι αναγνωρίσιμες αλλά συνδυασμένες αλλότροπα, έτσι ώστε να δημιουργείται ένας μικροχώρος που υπεισέρχεται στον χώρο της καθημερινότητας οντολογικά δημιουργώντας ένα παραπόταμο στο κύριο ρεύμα της συνείδησης. Μια συνεχή παρέκβαση που όμως είναι θα μπορούσε να είναι κι ένα ολόκληρο συνεχές ποίημα χωρίς τίτλους.
Αθήνα, 1 Γεν. 2015
(πρώτη δημοσίευση www.poetryaxion.gr issue #1, 2020)
